Geçmişi 1960’lara kadar giden ve motivasyonunu sömürgecilikten alan çöp ticareti ya da tüccarlar tarafından şirinleştirilmeye çalışılan ismiyle atık/hammadde ticareti gelişmiş ülkelerin çöplerinden kurtulmanın bir yolu olarak günümüze kadar sürmüştür. Çoğunlukla Küresel Kuzey’den Küresel Güney’e doğru gerçekleşen bu ticaretin önemli bir ayağı da plastiklerden oluşuyor. 2018 yılına kadar Çin’in aldığı plastik çöpler, Çin’in getirdiği yasağın ardından içerisinde Türkiye’nin de olduğu Endonezya, Vietnam, Laos, Kamboçya, Bangladeş ve Filipinler gibi ülkelere doğru yöneldi. Bu ülkeler içerisinde Türkiye 2020 yılına gelindiğinde en fazla plastik çöp ithal eden ülke konumuna yükseldi. Bu sürede ithal edilen plastik çöpler Adana başta olmak üzere İstanbul, İzmir gibi illerde yasadışı olarak arazilere terk edildi ve birçok yerde de yakıldı. Aynı dönemde Türkiye’deki geri dönüşüm tesislerindeki nedeni belirlenemeyen yangınların sayısı da bir hayli arttı. Gerçekleştirilen araştırmaya göre 2016 yılında 8 adet, 2017 yılında 7 adet, 2018 yılında 15 adet 2019 yılında 33 adet ve 2020 yılında da 65 adet plastik ve plastik geri dönüşüm tesisi yangını çıktığı belgelendi. 2021’in ilk 6 ayı için bu sayı geçen yılı geride bırakarak 68’e ulaşmış durumda. Bu her 2-3 günde bir, bir yangın çıktığı anlamına geliyor. Bu sürede Türkiye’nin plastik çöp ithalatı da ciddi seviyede bir artış göstermiştir. 2016 yılında 159.569 ton, 2017 yılında 261.863 ton, 2018 yılında 439.909 ton ve 2020 yılında da sadece AB üyesi ülkelerden toplamda 750 bin ton plastik çöp ham madde adı altında ithal edilmiştir.
Gerçekleşen yasadışı faaliyetler 3 yıldır gündeme gelse de bakanlık kayda değer bir önlem almamıştır. Ancak artık göz ardı edilemez hale gelen yasadışı faaliyetler nedeniyle ilgili bakanlık çöp ithalatını 2 Temmuz 2021’de uygulamaya girecek şekilde önemli oranda yasaklamıştır. Bu esnada bu işten ciddi anlamda para kazanan şirketler, sahip oldukları STK görünümlü lobi grupları üzerinden ciddi bir lobicilik faaliyeti gerçekleştirmiş ve bu konuda yanlış bilgilere ısmarlama haberleri gazete, dergi ve görsel medya üzerinden dolaşıma sokmuştur. Bu bağlamda harcandığı tahmin edilen milyonlarca TL PR parası neticesini vermiş ve bugün itibariyle basın yayın organlarına ithalatın tekrar açılacağı bilgisi düşmüştür. Hükümetin vizyon projesi olarak nitelendirdiği Sıfır Atık projesinin bile sıfırlandığı bu haberlerin gerçek olmamasını ve Türkiye’nin yeniden AB’nin çöplüğü haline geldiği algısını oluşturan çöp ithalatının serbest bırakılmamasını istiyoruz. Türkiye’nin çevresini ve doğasını katleden ve adeta bir eko kırım faaliyetine dönüşen plastik çöp ithalatındaki yasağı kaldırmaya ve Türkiye’yi tüccarların manipülasyonlarla çöp sömürgesi haline getirmeye çalıştığı bir ülke konumuna sokmaya yeltenilmemelidir.
